تاریخ زیدیه در قرن دوم و سوم هجری

نهضتهای آزادیبخش شیعه

تشیع در تاریخ اسلام به عنوان مذهب مبارزه و قیام شهرت یافته است.رهبران شیعی در طول تاریخ فریادگران اصلاح و آزادی و عدالت بوده اند،و آرمانشان آن بود که جامعه اسلامی را از شر حاکمان مستبد و زورگو برهانند و عدل الهی و قسط اسلامی را در میان امت مسلمان بپا دارند.

پیشاپیش این اصلاح گران،حسین بن علی(ع)قرار گرفته که با ایثار و فداکاری بی نهایت خود و یارانش در فاجعه طف بانک هیهات منا الذله را سرداد و با شهادت خود بنیان ظلم و جور و استبداد را ویران ساخت.پس از فاجعه طف قیامهای الهام گرفته از خون حسین(ع)و یارانش،همچون قیام توابین،مختار ثقفی و علویان زیدی که همگی خواهان حکومت اسلامی و مبارزه با استبداد و فساد و زورگوئی خلفای جور بوده اند تداوم بخش حرکت و آرمان حسین بن علی(ع)بوده است.دامنه این مبارزات همچنان ادامه یافت تا آنکه سرانجام حکومت بنی امیه که هزار ماه دولت اسلامی را غصب کرده بود، سقوط کرد.در اغلب این قیامها،شیعیان و بویژه ایرانیان هوادار اهل بیت شرکت داشته و با شعار یا منصور امت (1)-همان شعاری که رسول خدا در جنگهای اسلامی علیه کفار داده است بر بنی امیه،دشمن اسلام و انسانیت،پیروز شده اند.

نکته جالب در مطالعه تاریخی این نهضتها،انتخاب شعارهای واحد،جهت های مشترک و شرکت عناصر واحدی است که در همه این قیامهای عدالت خواهانه وجود داشته است.شعار و هدف علویان زیدی الرضا من آل محمد همان بوده است که سیاه جامگان ایرانی به رهبری ابو مسلم فریادگر و خواستار آن بودند،اما علیرغم آرمانهای مشترک، این نهضت-آنچنانکه مطالعه تاریخ اسلام روشن می سازد در دو جهت مختلف قرار گرفتند.

یکی علویان زیدی،با شعار طرفداری از محرومان و اهل بیت و دیگری سیاه جامگان با

ص:1